Gledaj, bre, buraz, Srbi se više od dvije stotine godina (po najnovijem brojanju) okupljaju oko srpstva (Velike Srbije) i sve ih je procentualno manje i manje u odnosu na okolne narode. Što se više i glasnije okupljaju, sve ih je više u inostranstvu.
Na ovu temu napisani su tovari knjiga koje ne bi mogla ponijeti brojna karavana magaraca. Još više magaraca pokretalo je brojne ratove radi ostvarenja ove ideologije do današnjeg dana.
Da pokušamo potpuno simplificirati temu tretirajući je pojmovno.
Pojam „srpstvo“ je lingvistički redukcionizam koji sažima srpski nacionalizam, tj. skup srpskog naroda i (srpskih) zemalja. Tokom istorije imao je pojmovne varijacije (o kojima se ne može postići znanstveni konsenzus): Velika Srbija, Kraljeva Jugoslavija, Titina Jugoslavija, Miloševićeva, Šešeljeva, Vučićeva, Otvoreni Balkan, Mali Šengen, ujedinjeno srpstvo…
Gdje su se, uopće, prekontali ideolozi i kreatori ove ideologije?
U definiciji Srbina i srpstva.
Gotovo unisono stoji se na stanovištu da je sržni i (gotovo) isključivi kolektivni identitet „srpstva“ i Srbina – pravoslavlje. Stanovništvo Srbije (nužan poseban tekst kako bi se definirao njen geografski okvir) čine Srbi i (pazi sad) „ostali građani“. „Biti Srbin znači biti obavezno pravoslavac… Srbin ne može biti ateista… Srbin nekršten ne biva…“ (Patrijarh Pavle).
Sabura, može i beternije. Episkop Atanasije Jevtić, naprimjer, zbori da u njegovom selu „Srbin je čovek, komunisti nisu Srbi, to su Turci, ne može samo krv i meso da bude karakteristika Srba…“
E sad slijedi izvorište zabluda, nesreća i belaja svih vrsta. Izjednačavanjem srpstva i pravoslavlja, Srpska pravoslavna crkva predstavlja se kao (jedini) legitimni predstavnik nacije i zastupnik nacionalnih interesa. Bukvar demokratije kaže drugačije: pravoslavlje (kao, uostalom, i kršćanstvo, islam…) su religije. Sve religije čine, okupljaju i grade brojni narodi i nacije. U srpstvu ne. Srbin je (po definiciji) pravoslavac. Srbi su izjednačeni s pravoslavljem. Ova ljubav toliko je slijepa da su mali izgledi da progleda u neko dogledno vrijeme.
Srpstvo je nacija koja ne uključuje druge vjeroispovijesti. Ljubiša Rajić iznosi stav da su srpski “političari dopustili Srpskoj pravoslavnoj crkvi da izjednači Srbe sa pravoslavljem i time otera i isključi iz nacionalnog korpusa sve muslimane Srbe i sve Srbe ateiste i agnostike, i onda sebe predstavi kao jedinu instituciju koja stolećima štiti srpske nacionalne i kulturne interese i etničku samobitnost srpskog naroda“. Poenta i fakticitet – ne postoje Srbi katolici niti Srbi muslimani.
Gdje su, obzirom da su konverzije bile „uobičajene“ i sastavni dio nekadašnje historije? Nema ih. Pokršteni su i „posrbljeni“.
Naznačena društvena, historijska i vjerska „anomalija“ nije samo proizvod „srpskog genija“. Takva je situacija i s hrvatstvom pa i s bošnjaštvom (malo „kompliciraniji“ slučaj koji ćemo morati nekada šire pojasniti).
Sada idemo dalje. Probajmo naći narode u okruženju koji nisu podlegli ovom virusu. Ima li ih? Iznenadit ćete se. Ima. Albanci. Albanstvo je „nadnacija“, nadreligijska kategorija koja u koegzistenciji „uspješno“ objedinjuje i okuplja muslimane, katolike i pravoslavce.
Eto rješenja i za Bosnu.
Gdje su se i kada Srbi izgubili u istorijskim izmaglicama i fatamorganama? U kosovskom mitu koji je „genetski ukodiran“ u srpsko društvo po kojem svaki (pravi) Srbin treba uporno, stalno i bez rezerve da se žrtvuje za „carstvo nebesko“. Carstvo nebesko, bezbeli, treba da bude srpsko. I ne pravi se na nebu nego na zemlji. I eto ti izvorišta (gotovo) svih belaja na Zapadnom Balkanu.
Postoji li glas razuma? Rijetko, ali ima. Borka Pavičević smatra da “srpstvo treba redefinirati”, jer “dok se kod nas Srba ne dokine ta mitologija dželata i žrtava, mi nećemo nikuda stići”.
Prebiranje po „balkanskim“ prošlostima (po automatizmu) izaziva podozrenje i optužbu za pesimizam i pristrasnost. Pa da stanemo. Okrenimo se „svijetloj“ budućnosti i još sumornijoj sadašnjosti.
Srbi su, to je očigledno, već najmanje tridesetak godina u retrogradnoj društvenoj spirali, nikako da se uhavizaju i prestanu padati. Njihova politika proizvod je očajnika koji Srbiju tjeraju u međunarodnu izolaciju i pretvaraju u nebitan (čak i regionalno) faktor.
Svi hoće na Zapad, samo Srbi na Istok. Svi su uveli sankcije Rusiji, samo Srbija nije. Koliko treba biti politički nepragmatičan da ideš uz nos EU i Amerikancima? Nekadašnja saveznica i produžena ruka Francuske i Engleske na Balkanu danas je nebitan politički faktor kojoj se čak i Kosovo uspješno suprotstavlja i prkosi.
Politička doktrina „ne može nam niko ništa“ i „jači smo od sudbine“ Srbiju iz dana u dan vuče na dno sve dublje i dublje. Manifestacije takve politike poprimaju karikaturalnu formu po kojoj Srbija na Mundijalu brani ponos i bori se za prestiž pravoslavne vaseljene. Ili, inicijativa za donošenje zakona kojim bi se sankcionisao svaki građanin Srbije koji da loš komentar prema predsjedniku države?!
Nastavak slijedi.
